Yaşayış evlərini yanğından qoruyun!
Bu gün
müstəqil Azərbaycanımızı böyük inşaat meydanına bənzətmək olar. Ölkə
iqtisadiyyatının inkişafı şəhər və rayonlarımızın, qəsəbə və kəndlərimizin
mənzərəsini gündən-günə dəyişir, yeni tikililər, xüsusən də yeni salınan
yaşayış massivləri əhaliyə daha firavan həyat bəxş edir.
Təbii ki,
istər müasir dövrdə tikilən və istərsə də köhnə evlərdə sakinlər qazdan və
elektrik enerjisindən istifadə etməklə öz məişət problemlərini həll edirlər.
Demək olar ki, hər bir ailədə cürbəcür məqsədlər üçün müxtəlif kimyəvi
maddələrdən, tezalışan mayelərdən istifadə olunur. Bütün bunlar isə mənzillərdə
yanğın təhlükəsizliyinə ciddi əməl olunmasını tələb edir. Hər bir vətəndaş
bilməlidir ki, evlərdə yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması, qaz və
elektrik cihazlarından düzgün istifadə olunmaması, uşaqların odla oynamasına
etinasız münasibət insan itkisi, külli miqdarda maddi ziyanlarla nəticələnən
böyük yanğınlara səbəb olur.
Aparılan
araşdırmalar göstərir ki, yaşayış yerlərində baş verən yanğınların əsas səbəbi
od ilə ehtiyatsız davranmaqdır. Bəzən ilk baxışdan narahatçılıq doğurmayan,
tez-tez müşahidə etdiyimiz və ciddi diqqət yetirmədiyimiz adi hallar belə iri
yanğınlar törədir. Xüsusilə çardaqlarda, ot və s. yem bitkilərinin saxlandığı
ambarlarda, yaşayış yerlərindəki yardımçı təsərrüfat binalarında siqaret
çəkmək, işıqlandırma məqsədilə oddan açıq halda ehtiyatsız istifadə etmək böyük
yanğınların baş verməsinə şərait yaradır.
Siqaret çəkilərkən
etinasız davranışlar xüsusilə təhlükəlidir. Unutmamalıyıq ki, siqareti
alışdırarkən kibriti və ya siqaretin qalığını yana-yana hara gəldi atmaq, yaxud
taxta üstünə, hətta od ilə azacıq təmasda alışa bilən vasitələrin yaxınlığına
qoymaq böyük yanğınlar törədir. Közərmədə olan siqaret kötüyü kağızı asanlıqla
alışdıra bilir. Quru ot və saman içərisinə düşdükdə də eyni qaydada yanğınla
nəticələnir. Bütün bunlar bir daha təsdiqləyir ki, söndürülməyib tullanan
siqaret kötüyündən əmələ gələn yanğınlar ehtimal ediləndən daha təhlükəlidir.
Eyni zamanda, uzanmış halda, xüsusən sərxoş olanda uzanıb siqaret çəkmək çox
təhlükəlidir.
Evlərdə
qızdırıcı sobalardan istifadə edərkən yanğın təhlükəsizliyinə xüsusilə ciddi
diqqət yetirmək lazımdır. Odun sobalarından istifadə edərkən soba bacalarına
tez-tez nəzarət edilməli, onlar hər qış mövsümündə təmizlənməlidir. Sobalar
yanmayan bir əşya üzərində yerləşdirilməli və ya onunla soba arasına yanmayan
bir qoruyucu yerləşdirilməlidir. Pərdə, masa, taxta, parça əşyalar sobadan 60
sm uzaqda olmalıdır. Sobada uyğun yanacaq yandırılmalıdır. Kül metal qablarla
boşaldılmalıdır. Soba holl, evdə hərəkətin çox olduğu (qapı ağzı kimi) yerlərdə
qoyulmamalıdır. Sobalar istifadə edilmədikdə çöldə, uşaqların əllərinin çata
bilməyəcəyi bir yerdə saxlanılmalıdır. Sobanın giriş qapağı kip bağlanmalıdır. Sobanın
istifadə edildiyi yer yaxşıca havalandırılmalıdır.
Daşınan
elektrik sobalarından istifadə zamanı yatarkən soba elektrik şəbəkəsindən
ayrılmalıdır. Elektrik sobalarından paltar qurutmaq məqsədilə istifadə
edilməməlidir.
Evlərdə istifadə
olunan mətbəx sobalarının üzərində alovlanan maddələr yerləşdirilməməlidir.
Uşaqların diqqətini çəkən şüşə əşyalar ocaq və soba yaxınlığında
qoyulmamalıdır. Yemək bişirən zaman soba və ya qızdırıcı cihaz nəzarətsiz
qalmamalıdır. Mənzillərdə yanğın adətən mətbəxdə baş verdiyindən, burada
olarkən həddən artıq diqqətli olmaq lazımdır. Unutmaq olmaz ki, mətbəxdə və
balkonda tezalışan maddə və mayelərin saxlanması qəti qadağandır. Belə ki,
yuxarı mərtəbələrdən aşağıya atılan siqaret kötüyü küləklə balkona düşə bilər
və orada saxlanılan maddə və mayeləri alışdırar. Mətbəxdə isə küləkdən yellənən
pərdələr yanan qaz plitəsinə yaxınlaşdıqda alışa bilər və beləliklə də böyük
yanğına səbəb olar. Mətbəx və balkonları lüzumsuz əşyalarla doldurmaq olmaz. Bu
xüsusilə tezalışan maddə və mayelərə, eləcə də taxta mebel və şkaflara, ümumiyyətlə,
alışa bilən hər bir materiala aiddir. Yadda saxlamaq lazımdır ki, bir çox
yanğınlar mətbəxdə isti qazan və tavalardan, onların içərisindəki qaynar yağdan
da baş verə bilər.
Kimyəvi maddələrlə,
tezalışan mayelərlə ehtiyatsız davranmaq da evlərdə yanğının baş verməsi ilə
nəticələnə bilər. Məlum olduğu kimi, bu gün hər bir müasir evdə və mənzildə
məişət kimyasına aid yanğın təhlükəli kimyəvi maddələr və materiallar vardır.
Hər cür əridicilərə, nitrolaklara, rənglərə, mastikalara, ziyanverici və
parazit həşəratlarla mübarizə məqsədilə işlədilən kimyəvi dərmanlara evlərdə
çox vaxt rast gəlmək mümkündür. Həmçinin, bəzək üçün lazım olan kimyəvi
maddələr də yanğın cəhətdən artıq dərəcədə təhlükəlidir. Belə ki, saç, dırnaq
və s. üçün işlədilən müxtəlif laklar, kiçik aerozol qablarında satılan digər
məişət kimyası yanğın təhlükəlidir. Belə ki, onlara tezalışan və yanar
tərkiblər doldurulmuşdur və onlar daima təzyiq altında olduğundan təhlükəsi də
çoxdur.
Yuxarıda
adları çəkilən maddələrin hamısı ilə çox ehtiyatlı davranmaq lazımdır.
Bunlardan hər birisi açıq oddan, kibritdən, qaz plitəsindən, sobadan, siqaretdən
qorunmalıdır. Yadda saxlamaq lazımdır ki, hətta elektrik açarını burarkən,
elektrik cihazlarını elektrik mənbəyinə salıb-çıxararkən əmələ gələn qığılcımdan
belə bəzi kimyəvi maddələr asanlıqla alışır. Qığılcım hətta metalı metala
vurarkən də əmələ gələ bilər.
Linoleumu
və ya parketi döşəməyə yapışdırmaq üçün istifadə olunan kimyəvi yapışdırıcı maddələri
qaz və başqa qızdırıcı cihaz üzərində qızdırmaq nəticəsində də yanğın
hadisələrinə tez-tez təsadüf olunur.
Yanğın
cəhətdən qorxulu olan aerozol və ya başqa bu kimi qablarda olan nitrorəngdən,
lakdan, emal və müxtəlif kimyəvi maddələrdən istifadə edərkən qabaqcadan
məcburi surətdə mənzilin havasını dəyişdirmək lazımdır və heç bir halda
mənzilin havası təmizlənməmiş od yandırmağa, siqaret çəkməyə, elektrik açarı və
elektrik mənbəyindən istifadə edilməsinə yol verilməməlidir.
Evlərdə
yanğın hadisələri tonqaldan da baş verə bilər. Yadda saxlamaq lazımdır ki, əgər
tonqal yaşayış yerinin yaxınlığında qalanmışsa – bu ciddi yanğın təhlükəsi
yaradır. Tonqal qalandıqda küləyin təsirindən havaya qalxan qığılcım zibilin,
quru otun, inşaat materialları qalıqlarının yanma ehtimalını artırır, bu isə
evlərdə yanğın baş verməsi üçün kifayət edir.
Bəzən,
işıqlandırmaq məqsədilə şamdan istifadə edilərkən adi ehtiyat tədbirləri
tamamilə unudulur. Unutmayın ki, şamı öz ərintisi ilə masa, taxta parçası,
siqaret və kibrit qutuları üzərinə yapışdırmaq olmaz, çünki şam yıxıla bilər və
yanmaqda davam edərsə, yanğına səbəb olar. Şamlardan istifadə etmək üçün onları
sabit metal şamdana taxmaq və ya nimçə içərisinə qoymaq lazımdır. Yanan şam ilə
çardağa, ambara, tövləyə girmək təhlükəlidir. Belə yerlərə daxil olarkən yaxşı
olar ki, cib elektrik fənərlərindən istifadə edin.
Televizorlardan
istifadə edərkən yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının pozulması da yanğınlara
səbəb ola bilər. Birinci növbədə qeyd etmək lazımdır ki, televizor elektrik cərəyanı
ilə işlədiyindən, ona daim nəzarət olunmalıdır. Televizorlardan istifadə
edərkən standartlara uyğun olmayan qoruyuculardan istifadə etmək yanğın
təhlükəsizliyi qaydalarına ziddir. Televizorun uzun müddət fasiləsiz işləməsi
də yanğınla nəticələnə bilər. Televizorun arxa qapağındakı dəliklərin
tutulmasına yol vermək olmaz. Televizorlardan istilik batareyalarının, digər
qızdırıcı cihazların yanında qoyulması, həmçinin, mebel içərisində
quraşdırılması yanğının baş verməsinə səbəb ola bilər. Televizorları istifadə
edərkən sabitləşdirici cihazlardan (stabilizatordan) istifadə etmək
məqsədəmüvafiqdir. Yeri gəlmişkən qeyd etmək lazımdır ki, televizor və ya digər
elektrik cihazlarından yanıq qoxusu gəlirsə və ya tüstü çıxırsa, dərhal
televizor və ya cihaz elektrik şəbəkəsindən ayrılmalı və yalnız mütəxəssisin
icazəsindən sonra ondan istifadə olunmalıdır.
Qışda
kəskin soyuqlar başladığı zaman su kəmərləri və kanalizasiya boruları, mərkəzi
qızdırma boru və cihazları, çardaqlarda qoyulan çənlər donur. Yanğın təhlükəsizliyi
tədbirlərinə etinasızlıqla baxanlar çox vaxt onları açıq odla qızdırırlar. Bu
isə çox vaxt yanğınla nəticələnir. Bu cür boruların donunu açmaq üçün yalnız
qaynar su və ya qızdırılmış qum işlədilməlidir.
Uşaqlar
tərəfindən od ilə oynamaq da mənzillərdə yanğınlara səbəb olur. Evdə və ya
mənzildə tək qalmış uşaq kibriti götürə bilər, böyüklərin etdiyi kimi, kağız
yandırar, qızdırıcı elektrik cihazını şəbəkəyə qoşar, hətta, bir vaxt meşədə,
bağda və başqa yerlərdə gördüyü kimi, tonqal da yandıra bilər. Böyükləri təlqin
edərək bəzən uşaqlar hətta, siqaret çəkməyə də təşəbbüs göstərə bilərlər. Bu
məsələdə, əlbəttə, müqəssir valideynlərdir, onlar uşaqları mənzildə tək
qoyurlar, kibriti onlardan gizlətmir, uşaqların davranışına nəzarət etmir,
bəzən də uşaq şıltaqlığına uyub onlara kibritlə oynamağa icazə verir, sobanı
yandırmağı, yanmaqda olan məişət cihazlarına nəzarət etməyi balacalara
tapşırırlar.
Uşaqları
mənzildə tək qoyub qapını bağlamaq olmaz, yanmaqda olan sobalara və qızdırıcı
cihazlara nəzarət etməyi də onlara etibar etmək yaramaz, bunlardan əlavə,
azyaşlı uşaqlara qızdırıcı cihazları cərəyana qoşmağa da icazə vermək olmaz.
Yadda
saxlamaq lazımdır ki, ərazini tikinti materialları və alışqan maddələrlə
doldurduqda, işıqlandırmaq üçün açıq alovdan (şam, məşəl) istifadə etdikdə,
sobanın üzərində və yanında paltar və ya odun qurutduqda, kustar üsulla
düzəldilmiş elektrik avadanlıqlarından və elektrik qızdırıcı cihazlarından
istifadə etdikdə, bacaların yaxınlığındakı çardaqlarda tez alışan əşya və
məişət qaz balonları saxladıqda, qaz cihazlarında nasazlıq olduqda, siqaret
çəkərkən diqqətsizlik etdikdə, uşaqlar odla oynadıqda və s. hallarda real
yanğın təhlükəsi yarana bilər. Gəncə Regional Dövlət Yanğın Nəzarəti İdarəsi
Facebook-da paylaş