Qazaxda 20 Yanvar faciəsi qurbanlarının xatirəsi yad olunub
1990-cı
il yanvarın 20-si Azərbaycan xalqının tarixinə həm faciəli, həm də qəhrəmanlıq,
rəşadət səhifəsi kimi yazıldı. Ulu Öndər Heydər Əliyev vaxtilə 20 Yanvar hadisələri
haqqında danışarkən deyirdi ki, o günlərdən nə qədər çox uzaqlaşsaq, həmin
günlərin Azərbaycan xalqının tarixində necə mühüm yer tutduğunu bir o qədər
dərk edəcəyik və bəlkə də gələcək nəsillər buna daha doğru, daha düzgün qiymət
verəcəklər. Ancaq bir şey həqiqətdir ki, 1990-cı ilin 20 Yanvarı Azərbaycan
xalqının həyatında dönüş mərhələsi, dönüş nöqtəsi olub. Ulu Öndərimizin dediyi kimi, 20 Yanvar tariximizdə
tutduğu yeri indi – 32 il keçdikdən sonra daha aydın görürük. 1990-cı il
yanvarın 20-də Azərbaycan xalqı öz azadlığı və müstəqilliyi uğrunda ilk
şəhidlərini verdi. Azadlığa gedən yolda həyatlarını qurban verən Vətən
övladları misilsiz fədakarlıqları ilə xalqımızın qəhrəmanlıq salnaməsinə yeni
parlaq səhifə yazdılar. Xalqın birliyi və milli ləyaqət hissi top-tüfəngə qalib
gəldi və bu, 20 Yanvarı səciyyələndirən ən mühüm məqamlardan biridir. Azərbaycan
30 ildən artıqdır ki, müstəqil dövlətdir. 1990-cı ildən başlanan ağır, çətin,
ancaq şərəfli yol Qarabağ Zəfəri ilə ən şanlı zirvəyə çatdı. Ermənistanın işğal
etdiyi torpaqlarımız 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində azad
olundu. Hələ uşaq ikən Şəhidlər xiyabanına gəlib, şəhidləri ziyarət edən
gənclər özləri qanları ilə qəhrəmanlıq dastanı yazdılar, Vətənimizin ərazi
bütövlüyünü bərpa etdilər. Şəhidlər xiyabanında Azərbaycanın ərazi bütövlüyü
uğrunda gedən döyüşlərdə həlak olmuş qəhrəman Vətən övladları da dəfn edilib.
Bu gün bütün şəhidlərimizin ruhları şaddır, onların qanı hədər getməyib.
Azərbaycanın müstəqilliyi, suverenliyi, ərazi bütövlüyü naminə şəhid olanlar
müasir dövrümüzün qəhrəmanlıq tarixinin əsasını qoyublar. Ona görə də xalqımız
20 Yanvar faciəsinin 32-ci ildönümünü Qarabağ Zəfərinin fonunda xüsusi qürur
hissi ilə qeyd edir. Hər kəsə yaxşı məlumdur ki, Bakı ətrafında
yerləşdirilmiş ordu birləşmələri 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə
heç bir xəbərdarlıq edilmədən beş istiqamətdən şəhərə girdi. Tanklar və zirehli
maşınlar qarşılarına çıxan avtomobilləri, insanları əzib keçir, əsgərlər hər
kəsə atəş açırdılar. Həmin gecə və sonrakı bir neçə gündə Bakıda, Neftçala və
Lənkəranda 131 nəfər qətlə yetirildi, 744 nəfər yaralandı, 841 nəfər həbs
olundu. Faciədən dərhal sonra – 1990-cı il
yanvarın 21-də Ümummilli Lider Heydər Əliyev ailə üzvləri ilə birlikdə Azərbaycanın
Moskvadakı daimi nümayəndəliyinə gələrək doğma xalqı ilə həmrəy olduğunu
nümayiş etdirib, SSRİ rəhbərliyinin törətdiyi bu qanlı əməliyyata kəskin
etirazını bildirib və həmin əməliyyata rəhbərlik edənləri ifşa edib: "...Azərbaycanda
baş vermiş hadisələri mən hüquqa, demokratiyaya, humanizmə və hüquqi dövlət
quruculuğu prinsiplərinə zidd hesab edirəm... Dağlıq Qarabağ hadisələrinin
ilkin mərhələsində ölkənin ali partiya siyasi rəhbərliyi tərəfindən vaxtında zəruri
tədbirlər görülsə idi, 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə çoxlu insan
qırğını ilə nəticələnən hərbi müdaxilə üçün zəmin də yaranmazdı... Qırğın törədənlərin
hamısı layiqincə cəzalandırılmalıdır!”. Elə həmin il noyabrın 20-də Naxçıvan
Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sessiyasında Ulu Öndər Heydər Əliyev Yanvar
faciəsini Azərbaycan xalqının suveren hüquqlarına qəsd kimi qiymətləndirib: "Mən
belə hesab edirəm ki, 19-20 yanvarda baş vermiş bu faciə həm Sovet İttifaqının
siyasi rəhbərliyinin, şəxsən Qorbaçovun böyük günahının nəticəsidir, onun
diktatorluq meyillərindən əmələ gəlmiş bir haldır və eyni zamanda, Azərbaycan rəhbərlərinin
xalqa xəyanəti və cinayətinin nəticəsidir. Mən belə fikirdəyəm ki, Böyük Vətən
Müharibəsi qurtarandan sonra Sovet İttifaqında, ölkənin daxilində - heç bir
yerdə, heç bir regionda bu qədər, bu miqyasda qanlı qırğın olmamışdır. Bunu da
edib Sovet ordusu. Və bunun nə qədər böyük miqyasda olmağını onunla da ölçmək
olar ki, bu hərbi aksiyanın həyata keçirilməsi üçün SSRİ müdafiə naziri Yazov,
SSRİ daxili işlər naziri Bakatin vaxtından qabaq gəlib, Bakıda oturub, bu əməliyyatlara
rəhbərlik ediblər. Müharibə vaxtı hərbi nazir az-az cəbhəyə gedirdi, ancaq
görün bu hərbi əməliyyata bunlar nə qədər böyük fikir veriblər, bunun miqyası nə
qədər böyük olub ki, marşal Yazov gəlib Bakıda oturub və bu əməliyyata rəhbərlik
edib. Demək, bu, Azərbaycan xalqına qarşı göstərilən hərbi təcavüzdür, təhqirdir,
Azərbaycan xalqının qarşısında cinayətdir”. 1993-cü ilin ikinci yarısında Ümummilli
Lider Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışı ilə 1990-cı ilin qanlı Yanvar faciəsinə dövlət səviyyəsində tam
siyasi-hüquqi qiymət verilib. 1994-cü il martın 29-da
dahi şəxsiyyət Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 20 Yanvar faciəsi ali
qanunvericilik orqanı – Milli Məclis səviyyəsində ilk dəfə siyasi-hüquqi qiymətini
aldı. Milli Məclisin həmin qərarında deyilir: "Azərbaycanda vüsət tapmış milli
azadlıq hərəkatını boğmaq, demokratik və suveren bir dövlət yaratmaq amalı ilə
ayağa qalxan xalqın inam və iradəsini qırmaq, milli mənliyini alçaltmaq və belə
bir yola qədəm qoyan hər hansı xalqa sovet hərb maşınının gücünü nümayiş etdirmək
məqsədilə 1990-cı il yanvarın 20-də Sovet Silahlı Qüvvələrinin Bakı şəhərinə və
respublikanın bir neçə rayonuna yeridilməsi, nəticədə haqq və ədalətin müdafiəsi
naminə küçələrə çıxmış silahsız adamların qəddarcasına qətlə yetirilməsi Azərbaycan
xalqına qarşı totalitar kommunist rejimi tərəfindən hərbi təcavüz və cinayət
kimi qiymətləndirilsin”. Azərbaycan xalqı 20 Yanvar şəhidlərinin
xatirəsini hər zaman əziz tutur. Hər il faciənin ildönümü izdihamlı ziyarətlərlə
müşayiət edilir, xalq istiqlal fədailərinin məzarlarına faciənin simvoluna
çevrilmiş al qərənfillər düzür, onları qürurla anır, qatillərini lənətləyir, bu
faciəni törədənlərə dərin nifrətini bildirir. Hər il yanvarın 20-də Bakı vaxtı
ilə saat 12:00-da Azərbaycanın bütün ərazisində 20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsi
bir dəqiqəlik sükutla yad olunur, gəmilərdən, avtomobillərdən və qatarlardan səs
siqnalları verilir, hüzn əlaməti olaraq dövlət bayraqları endirilir. Respublikamızın hər
yerində olduğu kimi, Qazaxda da20 Yanvar
faciəsinin 32-ci ildönümü qeyd edilib. Rayonda hüzn
əlaməti olaraq dövlət bayraqları endirilib. Şəhərin mərkəzində yerləşən Şəhidlər xiyabanı ziyarət olunub, şəhidlərimizin
xatirəsinə ucaldılmış memorial abidə kompleksinin önünə tər qərənfillər
düzülüb. Vətən uğrunda canından keçən bütün şəhidlərimizin ruhuna dua oxunub, əziz
xatirələri ehtiramla anılıb. Qazax Rayon
İcra Hakimiyyətinin başçısı Rəcəb Babaşov aparatın məsul işçiləri və
hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri ilə birlikdə Şəhidlər xiyabanına gələrək
memorial önünə tər qərənfillər düzüb, şəhidlərimizə olan ehtiramlarını
bildiriblər. Gün ərzində idarə, müəssisə və
təşkilat rəhbərləri, rayon sakinləri, ictimaiyyətin müxtəlif təbəqələrinin
nümayəndələri də Şəhidlər xiyabanında memorial önünə gələrək Ümumxalq Hüzn Günündə
20 Yanvar şəhidlərinin xatirəsini yad edib, abidə önünə tər qərənfillər düzüblər.
Anım tədbirində Qazax Rayon Uşaq-Gənclər İnkişaf Mərkəzinin
dərnək üzvlərindən Nərgiz Səttarova, Nərmin Pirməmmədova, Fidan Qurbanlı, Şəms
Bayramlı, Fidan Əmrahova Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyi, suverenliyi, azadlığı,
torpaqlarımızın ərazi bütövlüyü uğrunda canından keçmiş igid Vətən oğullarına,
şəhidlərimizə həsr olunmuş şeirlər səsləndiriblər. Bakı vaxtı ilə saat 12:00-da respublikamızın hər
yerində olduğu kimi, Qazax rayonunda da şəhidlərin xatirəsi bir dəqiqəlik
sükutla yad olunub. Küçələrdə hərəkət dayandırılıb, səs siqnalları verilib.
GOYEZEN.AZ
Facebook-da paylaş