Azərbaycanın dilbər guşəsi Kəlbəcərin işğalından 27 il ötür
"Kəlbəcər həm təbii sərvətlərlə zənginliyinə görə, həm iqliminin
gözəlliyinə görə, həm də orada yaşayan insanların fədakarlığına görə
respublikada həmişə çox hörmətə, ehtirama layiq olubdur. Kəlbəcər Azərbaycanın
ayrılmaz bir parçasıdır, hissəsidir. Heç şübhəsiz, o gün gələcək ki, Kəlbəcər
rayonu Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalından azad olacaq və Kəlbəcərin
vətəndaşları, sakinləri, bizim soydaşlarımız öz yerlərinə, yurdlarına
qayıdacaqlar”. Ulu Öndər Heydər Əliyev Erməni
quldurlarının işğalçılıq siyasəti Dağlıq Qarabağ və onun ətrafındakı 7 rayonla birlikdə Qazax rayonunun
12 kəndinin işğalı ilə nəticələndi. Lakin Ulu öndər Heydər Əliyevin xalqın
təhkildi tələbiylə ikinci dəfə hakimiyyətə qayıdışından sonra 1994-cü ildə
Qazax rayonunun 5 kəndi işğaldan azad edildi. Bu gün
də Azərbaycan dövləti torpaqlarımızın işğaldan azad olunması istiqamətində
qətiyyətli addımlar atmağa davam edir. Bununla yanaşı, qaçqın və məcburi
köçkünlərin sosial rifahının yaxşılaşdırılması, onların yaşayış səviyyəsinin
normallaşdırılması istiqamətində də məqsədyönlü fəaliyyət nümayiş olunur. Bu
isə bir daha güclü, iqtisadi cəhətdən möhkəm dayaqlara malik Azərbaycan
dövlətinin bütün problemlərin öhdəsindən gəlmək iqtidarında olduğunu göstərir. Bu
gün Azərbaycanın dilbər guşələrindən olan Kəlbəcərin işğalından söz açarkən
Qazaxla olan oxşar cəhətlərindən, iki bölgəni bir-birinə bağlayan oxşar tellərdən
söz açmamaq mümkün deyil. Bütün dünyada Qərbin qapısı sayılan, sazın, sözün
beşiyi hesab edilən Qazaxdan necə tarixi şəxsiyyətlər, söz adamları, aşıqlar
pərvazlanmışdısa, eləcə də Kəlbəcərdə bu qəbildən olan insanların sayı-hesabı çox
idi. Bu gün Kəlbəcərdən söz düşərkən o gözəl diyar təkcə səfalı yerləri, gözəl
təbiəti ilə deyil, eyni zamanda da poeziyamıza, mədəniyyətimizə, ədəbiyyatımıza
bəxş etdiyi insanlarla da xatırlanır. Bu
gün Kəlbəcər rayonundan, onun işğalından söz açmaq həmin rayonun işğalı ilə
nələri, kimləri, hansı şəxsiyyətləri itirdiyimizi də bir daha yada salır.
Kəlbəcərdən söz düşəndə bir çox tanınmış, görkəmli şəxsiyyətlərdən danışmaq
olar. Bu gün mən elə bir insandan söz açmaq istəyirəm ki, həmin insanı Qazaxla
bağlayan çox incə tellər vardır. Həmin insan zamanında Qazaxda olmuş, bu
eli-obanı Qazaxdan heç vaxt ayrı tutmamışdır. Kəlbəcərə, doğma elinə necə bağlı
olmuşdusa, Qazaxı da o cür sevgi ilə sevmişdir. Qazaxın söz adamlarına hər
zaman böyük dəyər vermişdir. Haqqında yazacağım həmin şəxsiyyət dahi şairimiz
Səməd Vurğunla yaxın dostluq etmiş, onun poeziyasından bəhrələnmiş və şeirlərinə
sazın sarı simləri ilə yeni həyat vermiş Dədə Şəmşirdir. O Dədə Şəmşir ki,
Azərbaycanın çoxəsrlik şifahi sənət ənənələrini layiqincə davam etdirərək
meydana gətirdiyi rəngarəng poetik-bədii nümunələrlə milli folklor xəzinəsini
daha da zənginləşdirmiş görkəmli söz ustalarındandır. Qədim saz havalarının və
dastanlarının mahir ifaçısı kimi tanınan el sənətkarı daim Vətən torpağına
bağlı olmuş, yaradıcılığı boyunca xalqın duyğu və düşüncələrini, yüksək mənəvi
keyfiyyətləri və yurdun təbiət gözəlliklərini tərənnüm etmişdir. Bu gün
təəssüf hissi ilə qeyd etmək istəyirəm ki, ermənilərin işğalçılıq siyasəti
nəticəsində Kəlbəcər rayonunda yerləşən digər maddi-mənəvi irs nümunələri ilə
birlikdə məhz Aşıq Şəmşirin adını daşıyan
mədəniyyət evi də dağıdılaraq xarabalığa çevrilmişdir. Ulu
öndər Heydər Əliyev zaman-zaman aşıq sənətinin ənənələrinin davam etdirilməsi
və zənginləşdirilməsi barəsində bir neçə sərəncam və fərmanlar imzalamışdır.
Həmin sərəncamlardan biri də 5 iyul 2003-cü ildə aşıq yaradıcılığının görkəmli
nümayəndəsi, Əməkdar incəsənət xadimi Şəmşir Qurban oğlu Qocayevin (Aşıq
Şəmşirin) 110 illik yubileynin
keçirilməsi haqqında imzaladığı sərəncamdır. Ulu öndər öz sərəncamında qədim
köklərə malik olan Azərbaycan aşıq sənəti ənənələrinin davam etdirilməsi və
zənginləşdirilməsində Aşıq Şəmşirin böyük əməyi olduğunu vurğulamışdır.
Sərəncama uyğun olaraq ölkə miqyasında Aşıq Şəmşirin 110 illik yubileyi
təntənəli şəkildə keçirilmişdir. Cənab Prezident İlham Əliyev də hər zaman mədəniyətimizə,
incəsənətimizə xüsusi diqqət ayırmışdır. Belə ki, 2 aprel 2018-ci il tarixdə sərəncam
imzalayaraq Azərbaycan aşıq yaradıcılığının böyük nümayəndəsi, respublikanın Əməkdar
incəsənət xadimi Aşıq Şəmşirin (Şəmşir Qurban oğlu Qocayevin) anadan olmasının
125 illiyinin təntənəli surətdə keçirilməsi haqqında tapşırıqlar vermişdir. Bu
sərəncama uyğun olaraq respublikanın bir çox şəhər və rayonlarında, o cümlədən mədəniyyətin
beşiyi sayılan Qazaxda da tədbir keçirilmişdir. Qazax Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Rəcəb
Babaşovun sərəncamı ilə Tədbirlər Planı təsdiq edilmiş və şəhərin mərkəzində
yerləşən ustaq Aşıq Ələsgərin büstü yenilənmiş, Aşıq Şəmşirin xatirəsinə isə
büst qoyulmuşdur. Hər iki ustad aşığın adına layiq abidə kompleksi
ucaldılmışdır. Şöhrət ordenli, Azərbaycanın Xalq rəssamı, heykəltaraş Natiq
Əliyev tərəfindən hazırlanmış həmin büstlərin açılışı olmuş və Aşıq Şəmşirin 125 illik yubileyinə ən böyük töhfə olmuşdur. Bu gün Azərbaycan gələcəyə inamla baxır. Əsası ulu
öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş dövlətimizin taleyi etibarlı əllərdədir.
Heydər Əliyev kürsüsünün layiqli davamçısı, cənab
Prezident İlham Əliyev ölkəmizi gələcəyə, yeni uğurlara inamla aparır. Bu gün
artıq xarici ölkələr də Azərbaycanın mövqeyi ilə hesablaşır. Əcnəbi dövlətlərlə
iqtisadi əlaqələrimiz genişlənir və əməkdaşlığa dair müqavilələr bağlanaraq ölkəmiz
gündən-günə inkişaf edir. Bir gənc kimi inanıram ki, ölkə Prezidenti İlham
Əliyevin rəhbərliyi ilə işğal altında olan torpaqlarımız azad olunacaq və həmin
gün xalqımızın tarixinə qızıl hərflərlə yazılacaq. 287 şəhid vermiş və 7 kəndi
işğal altında olan, Qazax rayonunun bir vətəndaşı olaraq, mənim də ən böyük
arzum ölkəmizin üzərində olan qara buludların çəkilməsini, məcburi köçkünlərimizin
öz yurd-yuvalarına, ata-baba ocaqlarına yenidən qayıtmasını və işğal altında
olan torpaqlarımızda Azərbaycan Bayrağının yenidən dalğalanmasını görməkdir.
Əminəm ki, bu, tək mənim deyil, bütün Azərbaycan xalqının arzusudur. Hesab edirəm
ki, hər bir Azərbaycan vətəndaşı bu məqsədə çatmaq üçün öz dövləti qarşısında
olan vicdan borcunu şərəflə yerinə yetirməli, Vətəninə sədaqətlə xidmət etməyi
özünə borc bilməli və torpaq uğrunda canını qoyaraq şəhidlik zirvəsinə ucalan şəhidlərin
xatirəsini əziz tutmalıdır. Yazımın sonunu isə gözəl bir arzu
ilə bitirmək istəyirəm. O arzu ki, tezliklə işğal altında olan Kəlbəcərimiz
azad edilsin və iki böyük şəxsiyyətimizin – Xalq şairi Səməd Vurğunun və Dədə Şəmşirin
qoşa büstləri o gözəl diyarda, dilbər guşədə Kəlbəcərdə qoyulsun. Bir gənc
olaraq inanıram ki, mənim bu arzumun reallaşacağı gün isə çox da uzaqda deyil. Akif ƏMİROV, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü, fəal gənc
XX əsrin sonlarına yaxın, keçmiş SSRİ məkanında gedən
ictimai-siyasi proseslər Sovet imperiyasının subyektləri olan bəzi
respublikalarda münaqişələrlə müşayiət olundu. Bu hadisələrdən ən çox əziyyət
çəkənlər indiki Ermənistan Respublikasında və Azərbaycan Respublikasının Dağlıq
Qarabağ bölgələrində yaşayan dinc azərbaycanlılar idi. Ermənistanın Azərbaycanın
Dağlıq Qarabağ bölgəsinə olan torpaq iddiası yüzlərlə yaşayış məntəqəsinin
xarabalığa çevrilməsi, minlərlə insanın həlak olması, 1 milyona qədər
dinc əhalinin öz ev-eşiyindən didərgin düşməsi ilə nəticələndi. Ermənistan
silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilmiş Azərbaycan torpaqlarından didərgin
düşən bu insanların faciəsinin kökləri tarixin daha dərin qatlarına gedir.
1993-cü
ildə martın 27-də Ermənistan hərbi birləşmələrinin hücumu 1993-cü il aprelin
2-də Kəlbəcər rayonunun işğalı ilə başa çatdı. İşğal nəticəsində rayon mərkəzi,
150-yə yaxın kənd, həmçinin onlarca tarixi-mədəniyyət abidəsi, bir muzey və
digər mühüm obyektlər erməni quldurları tərəfindən xarabazara çevrildi. İşğal
nəticəsində minlərlə insan dədə-baba torpaqlarından qovuldu, vəhşicəsinə öldürüldü, əsir
götürüldü və itkin düşdü. İşğal nəticəsində Kəlbəcərin didərgin düşmüş əhalisi
respublikanın müxtəlif ərazilərində müvəqqəti məskunlaşmağa məcbur oldu.
Facebook-da paylaş